Türkiye'nin modernleşme süreci yaklaşık iki yüz yıla aşkın bir süreci kapsamaktadır.
Tanzimat ile başlayan bu süreç; siyasi, hukuki, ekonomik ve kültürel birçok yeniliği beraberinde getirmiştir.
Avrupa’da yaşanan bir dizi siyasal ve toplumsal gelişmelerin sonucu olarak gelişen modernleşme çabaları devlet ile toplum arasındaki geleneksel ilişkilerin değişmesine neden olmuştur.
Jön Türkler yakın tarihimizin en önemli politik guruplarından birini oluşturmuşlardır.
Eleştiririz, beğeniriz beğenmeyiz ama bu bir gerçektir. Tarih de işte böyle bir bilim dalıdır kaç asır geçse de o dönemin önemli siyasi figürlerini bir kalemde silemezsiniz. Bir asır geçmesine rağmen amaçları, emelleri, siyasi ilişkileri hala açıklığa kavuşturulamamıştır.
Şerif Mardin ‘jön Türk Hareketi’nin biraz da bilinçli olarak ihmal edildiğini söyler. “Bu atmosfer içinde dini hassasiyetleri ön planda olan yazarların şiddetli eleştirilerine, hatta hakaretlerine varan davranışlarına karşılık, pozitivist eğilimli yazarlar daha çok Türk aydınlanmasının öncüleri olarak görmüşlerdir.
Peki de kim bu Jön Türkler? Osmanlının Mülkiye, Tıbbiye gibi okullarından mezun olup Avrupa’da yaşayan Genç Türkler olarak da isim alan öğrenci aydın topluluklarına verilen addır.
Fransız İhtilali sonucu başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada değişim rüzgarları jön Türkleri de etkilemiştir.
Bu gurubun ortak görüşü gerileyen Osmanlıyı kurtarmak, Avrupa gibi bir yaşam tarzını özgürlük hak ve hukukun benimsenmesidir.
Dünyayı saran bu değişim rüzgârı elbette Osmanlı yönetimini de etkilemiştir. Jön Türk hareketinin başlangıcı İkinci Mahmut’un reformlar sonrası oluşan politik ortamda yeşeren liberal muhalefetin devamı olarak kabul edilmektedir.
Osmanlı devleti 18.yy'dan itibaren Avrupa'nın gerisinde kaldığını anlamış ve batı tarzında yenilikler yapmaya başlamıştır. 3.Selim ile başlayan bu yenilik hareketi Kabakçı Mustafa ayaklanması ile sona ermiştir.
Bu padişahın yenilik hareketine en köklü desteği 2.Mahmut zamanında görmemiz mümkündür.
İlerleyen aşamalarda kendi aralarında bölünmelere sebep olacak Jön Türk Hareketi Cumhuriyet Dönemi ve sonrası fikir akımlarının temelini oluşturacaktır. Ahmet paşa ve prens Sebahattin’in başı çektiği gurup iki ana eksenin fikir tabanının da habercisi niteliğinde olmuştur.
Ahmet Rıza; Fransız Pozitivizmin etkisinde kalarak merkeziyetçi, otoriter, üstten inme bir görüşü benimseyerek ittihat ve Terakki akımının öncüsü olacaktır.
Prens Sebahattin; Anglo-sakson, Adem-i Merkeziyetçi liberal bir görüşü savunacaktır. Burada İttihat ve Terakki Hareketine ayrı bir kalem açmakta fayda vardır. Zira bu hareketin olumlu işlerinden çok olumsuz işleri Ülkemize daha fazla zarar vermiştir.
Tarih gerçekten tekerrürden ibaret kanısındayım.
Avrupa ve dünyayı kasıp kavuran bu yenilik hareketine başta bazı padişahlar olmak üzere çizer yazar takımı tam destek vermiştir. Ama bu yenilikçi Padişahlar dahil o günün yobaz takımının hışmına uğramıştır.
Bu yenilikçi padişahlara "Gâvur Padişah" ismini vermişlerdir.
Hangi çağda yaşarsanız yaşayın bu yobaz takımının görüşleri hiç bir zaman değişmeyecektir.
Onun için Tarihi doğru okumada fayda vardır.
Yorum Yazın